„Kryptonim Gracz" to jeden z niewielu telewizyjnych spektakli teatralnych poświęconych sportowcom. Jego bohater – zmarły przed ośmioma laty szablista wszech czasów Jerzy Pawłowski był postacią nietuzinkową. Obok wielkich sukcesów sportowych w jego życiu istotną rolę odegrała polityka.
Spektakl Agnieszki Lipiec-Wróblewskiej opowiada historię szermierza skazanego na 25 lat więzienia za szpiegostwo na rzecz „jednego z państw NATO". Chodzi tutaj o współpracę z CIA, którą Pawłowski nawiązał najprawdopodobniej w 1964 roku (sam bohater twierdził, że rozpoczęła się ona już w latach 50.). Wcześniej jednak zaczął pracę dla kontrwywiadu PRL-u. Nie było to jednak dobrowolne zgłoszenie się do struktur wywiadowczych. Szablistę na początku jego kariery sportowej odwiedziło dwóch agentów służb PRL i zagroziło, że jeśli nie podpisze odpowiednich papierów, coś złego może stać się jego ojcu, który był akowcem. Pawłowski podpisał więc dokumenty i tak rozpoczęła się historia, która swój finał miała w 1985 r. Jak tłumaczył Pawłowski po latach, dzięki patriotycznemu wychowaniu i niezłomnemu charakterowi, postanowił na wszelkie możliwe sposoby działać na szkodę ówczesnych władz. Stąd też, jego zdaniem, decyzja o współpracy z CIA czy o pozostaniu w kraju po opuszczeniu więzienia, mimo propozycji wymiany na innego agenta w Poczdamie i możliwości zamieszkania w Stanach Zjednoczonych. Choć Jerzy Pawłowski przedstawiał zawsze taką wersję wydarzeń, niektóre źródła podają, że współpracował z peerelowskimi służbami bezpieczeństwa i donosił na kolegów sportowców, co potwierdzają chociażby akta śledztwa z 1975 r. Ireneusz Pawlik w książce "Szpieg w masce" pisze z kolei, że Pawłowski rozpoczął współpracę z CIA nie z pobudek patriotycznych, a chcąc na niej zyskać finansowo. Wątpliwości, które krążą wokół jego osoby, nie rozwieje już bohater spektaklu „Kryptonim Gracz", gdyż zmarł 11 stycznia 2005 r.
Jego postać w spektaklu odgrywa Zbigniew Zamachowski. Obok niego występują w nim jeszcze m.in. Daniel Olbrychski, Dominika Ostałowska, Jerzy Trela, Robert Więckiewicz czy Andrzej Chyra. Historia szablisty wszech czasów została przedstawiona od momentu nawiązania współpracy z wywiadem PRL-u, do chwili jego śmierci. „Kryptonim Gracz" swoją premierę miał w cyklu „Scena Faktu Teatru TV" 28 stycznia 2008 r. w TVP1. Nie jest dostępny online, od czasu do czasu pojawia się w Telewizji Polskiej.
Komentarz zanim zostanie opublikowany, poddany jest weryfikacji. Jeżeli jego treść nie łamie regulaminu strony, będzie opublikowany.
Brak komentarzy.
Nazwa organizacji reprezentującej kraj: Polski Związek Szermierczy (PZS)
Data powstania organizacji: 28 maja 1922 we Lwowie
Członkostwo w strukturach międzynarodowych: Międzynarodowa Federacja Szermiercza (FIE)
Organizowane imprezy: Mistrzostwa Europy w Gdańsku (1997), Mistrzostwa Europy do 20 lat Kraków (1994), Gdańsk (1997), Poznań (2006), Mistrzostwa Europy do 23 lat Gdańsk (2010), Mistrzostwa Świata w Warszawie (1934) oraz Gdańsku (1963), Mistrzostwa Świata do 20 lat Warszawa (1957), Gdańsk (2001), Puchar Świata Juniorów w Lesznie (2011)
Najważniejsze daty w historii szermierki
28 maja 1922 – powstaje Polski Związek Szermierczy we Lwowie
1924 – Wanda Dubieńska odpada w eliminacjach (floret) na Igrzyskach Olimpijskich w Paryżu (Francja)
1924 – Konrad Winkler odpada w eliminacjach (floret) na Igrzyskach Olimpijskich w Paryżu (Francja)
1924 – Alfred Ader, Adam Papée, Konrad Winkler, Jerzy Zabielski drużynowo odpają w eliminacjach (szabla) na Igrzyskach Olimpijskich w Paryżu (Francja)